حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین – ایران ترجمه – Irantarjomeh

مقالات ترجمه شده آماده گروه پزشکی

مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی

مقالات

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

 VITAMIN AND MINERAL DEFICINCY CONDITIONS

 حالات کمبود یک یا چند مورد از مواد مغذی لازم، در سلامت عمومی‌مهم می‌باشد. در کشورهای در حال رشد بروز حوادث برحسب ساکنین شهری و روستایی وطبقات اجتماعی متفاوت می‌باشد، اما این کمبودها بعنوان فاکتور اصلی ناخوشی و مرگ‌ومیر در میان اکثریت مردمان فقیر شهری و روستایی بشمار می‌آیند. در کشورهای توسعه یافته، مشکل شایع از نظر تغذیه چاقی است. اما در میان گروههای خاصی از مردم نقصها و کمبودهای قابل ملاحظه‌ای وجود دارد.

حتی در کشورهای پیشرفته، کمبود مواد معدنی و ویتامین خاص می‌تواند فراگیر باشد. ”بررسی تغذیه ملی کانادا“ که در اوایل دهه ۱۹۷۰ انجام گردید نشان دهنده کمبود قابل توجه مواد معدنی و یتامین در اقصی نقاط کشور بود. علی‌الخصوص در میان مردم بومی، نوجوانان، زنان و سالخوردگان. بسیاری از کشورهای پیشرفته قدمهایی را در جهت کاهش این مشکلات از طریق ارتقای استاندارد زندگی و بکارگیری سیاستهایی جهت غنی نمودن غذاهای اصلی از نظر ویتامین و مواد معدنی برداشتند.

گزارش مسئولین بهداشتی روسیه در سال ۱۹۹۲ دلالت بر گستردگی بیماریهای مرتبط با کمبود ید، آهن، کم‌خونی و حتی پروتئین – انرژی سوءتغذیه، دارد . این وضعیت در روسیه،‌ با توجه به بهران اقتصادی جاری و عدم داشتن پول کافی از سوی بخشهای بزرگ مردم جهت خرید مواد مغذی، بدتر گشته است . در نتیجه، خطر سریع سوءتغذیه در میان گروههای مستعد وجود دارد.

گروههای جمعیتی مستعد شامل زنان حامله و شیرده، نوزادان و کودکان نوپا، سالخوردگان مخصوصا آنهایی که گروههای فقیر هستند،‌ می‌باشد. گروههای دیگر که در معرض خطر قرار دارند شامل الکلیها، اشخاص با بیماریهای دوره‌ای یا متوالی، نظیر بیماران ایدز و یا اشخاص با امراض مزمن و یا آنهایی که خود را محدود به غذاهای مشخص ساخته مانند گیاه‌خواران. البته گیاه‌خواری مترادف با سالم بودن است بشرط آنکه با نصایح تغذیه‌ای خوب همراه باشد.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کمبود ویتامین A

ویتامین A جهت دید نرمال و عملکرد چشمی‌مهم است، چرا که دارای نقش اولیه در شکل‌دهی به رنگ دانه‌های بصری می‌باشد. منابع غذایی ویتامین A عبارتند از: محصولات حیوانی نظیر زرده تخم‌مرغ، جگر، محصولات لبنی و شیر مادر و همچنین گیاهانی که دارای کاروتنوئید، مثل گیاهان با برگ سبز تیره، میوه‌های زرد و قرمز و روغن خرمای قرمز می‌باشند. علایم کمبود ویتامین A افزایش کم‌هوشی، دگرگونی در قدرت تکنیک و ریخت‌شناسی مخاطی و بافتهای خونی(mesenchyme) و نقص بینایی می‌باشد.

کمبود ویتامین A باعث کاهش پایداری در برابر آلودگیها و افزایش سختی و پیچیدگی بیماری و خطر مرگ ناشی از بیماریهای مختلف می‌گردد. همچنین می‌تواند باعث شب‌‌کوری و خشک‌شدن ملتحمه چشم(منجر به زخم‌شدن) گردد. این کمبود در میان کودکان در کشورهای در حال توسعه گسترش دارد و مشکل بوسیله برخی از تمایلات فرهنگی یا دلایل دیگر بواسطه جلوگیری یا ممانعت کودکان از خوردن سبزیجات شدیدتر می‌شود. کمبود ویتامین A باعث افزایش مرگ‌ومیر بعلت سرخک گردیده و جهت مداوای این مرض دوزهای زیادی ویتامین A داده می‌شود.

سازمان جهانی بهداشت و یونیسف تخمین زده‌اند که کمبود ویتامین A تعداد زیادی از کودکان را شامل می‌گردد.

میزان کمبود ویتامین A (غیر قابل تشخیص در معاینه)                 ‌ ۵۶۲  میلیون نفر

میزان کمبود ویتامین A (مستعد از نظر بالینی)                             ۲۳۱ میلیون نفر

شب‌کوری                                                                       ۵/۱۳ میلیون نفر

خشکی ملتحمه چشم                                                           ۱/۳ میلیون نفر

آسیب جدی به چشم / کوری                                                 ۵/۰ میلیون نفر

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

انجام اقدامات بازدارنده برای جمعیتی که قبلا چنین مشکلی را تجربه کرده می‌تواند به میزان قابل توجهی خطر مرگ‌ومیر را کاهش دهد. روشهای ارتقای وضعیت ویتامین A شامل توزیع دوره‌ای کپسولهای ویتامین A با دوز بالا. پشتیبانی از مصرف مواد مغذی آماده و افزایش غنی‌سازی غذاها با ویتامین A می‌باشد. اضافه کردن ویتامین A، به همراه ویتامین D به مارگارین، شیر و محصولات لبنی در ایالات متحده،‌ کانادا،‌ انگلستان به هنگام جنگ جهانی دوم انجام شد. این عمل اکنون در کانادا اجباری و در ایالات متحده فراگیر شده است.

شواهد جمع‌آوری شده تا اواسط دهه ۱۹۸۰ اهمیت را در آلودگیهای ناشی از جنگ خاطرنشان می‌سازد و از اینرو غنی‌سازی تغذیه مخصوصا درکشورهای در حال رشد و یا در سکنه‌ای که در معرض خطر قرار دارند نظیر افراد آلوده به HIV پیشنهاد شده است. تامین ویتامین A بوسیله یک روش مشخص شده هم اکنون بوسیله WHO (سازمان بهداشت جهانی)‌ به همراه برنامه‌های مصون‌سازی EPI+ پیشنهاد شده است. دوزهای زیادی ویتامین A برای مداوای کودکان مبتلا به سرخک با فواید زیاد ناشی از کاهش مرگ‌ومیر مورد استفاده قرار گرفته است.

غنی‌سازی شکر با ویتامین A در برخی از کشورهای مرکز و جنوب آمریکا به اجرا درآمده است. فیلیپینیها مارگارین را بوسیله ویتامین A در سال ۱۹۸۸ غنی نمودند. اندونزیها تکنیکهای بیشماری را بکار گرفتند تا بدینوسیله با غنی‌سازی، کمبودها را کاهش دهند. سیاستهای تامین ویتامین A مورد نیاز کودکان و زنان که بتازگی وضع حمل کرده‌اند در سال ۱۹۹۶ در بین ۷۸ کشور انجام گردید و این حرکت با برنامه ارتقای WHO و UNICEF(یونیسف) گسترش یافت.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کمبود ویتامین D (نرمی‌و پوکی استخوان)

نرمی‌استخوان که بعلت کمبود ویتامین D شایع می‌شود یکی از امراض شایع در بسیاری از قسمتهای دنیای پیشرفته قرن بیستم است. کمبود ویتامین D یکی از امراض دوران کودکی را تشکیل می‌دهد چرا که دارای پیچیدگی جدی نظیر اختلالات دراز مدت رشد استخوان، ‌خمیدگی ساق، دفرمه شدن لگن خاصره بوده و در صورت حاد آن در کودکان، اسپازم عضلانی و پیچدگی را بوجود می‌آورد. محتوای ویتامین D موجود در شیرمادر بسیار کم بوده و کودکانی که از شیرمادر تغدیه می‌کنند و در معرض نور آفتاب قرار نمی‌گیرند ممکن است به نرمی‌استخوان دچار شوند. در بزرگسالان جذب نامناسب مواد غذایی و ویتامین D ممکن است منجر به پوکی استخوان شود. در میان کهنسالان مخصوصا به هنگام زمستان امراض مربوط به کمبود ویتامین D شایع است.

مقدار کمی‌از منابع طبیعی ویتامین D وجود دارد، اما می‌توان از این اختلالات با قرار دادن پوست در معرض امواج ماورای بنفش خورشید جلوگیری نمود. این ممانعت  می‌تواند با دادن روغن جگر(cod–liver)، یکی از روشهای موفق ضدپوکی استخوان تا جایگزینی آن بجای منابع ویتامین D برای کودکان،‌ انجام گردد. در مناطق با آب و هوای سردتر و یا مه‌آلود، جائیکه قرارگیری در برابر نور خورشید محدود است، نرمی‌استخوان شایع می‌باشد. با این وجود کمبود فصلی ویتامین D حتی در مناطقی که دارای نور فراوان هستند نیز وجود دارد.

نرمی‌استخوان تا دهه ۱۹۴۰ و تا زمان معرفی غنی‌سازی تغذیه به هنگام جنگ جهانی دوم،‌ همچنان در بریتانیا و شمال آمریکا شایع بود. شیوع نرمی‌استخوان در انگلستان، مخصوصا در شهرهای صنعتی در شمال انگلستان و اسکاتلند بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت. برنامه تغذیه ملی کانادا در سال ۱۹۷۱ موفق به یافتن میزان قابل توجهی از کمبود ویتامین D در سنین مشخص، جنس، قومیت و گروههای جمعیتی جغرافیایی گردید. اگر چه فرایند ضدپوکی استخوان(روغن جگر و اضافه کردن ویتامین D به شیر) در دهه ۱۹۴۰ بعنوان یک پروسه کاری در آمد، اما این عمل در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ رو به کاهش گذاشت. برخی از مردم بعلت فقر ویتامین D در شیر در شهر مونترال بستری شدند. اضافه نمودن ویتامین D به شیر، که تقریبا در امریکا فراگیر شده، در سال ۱۹۷۹ در کانادا اجباری شد و باعث گردید بیماری پوکی استخوان ناپدید گردد. هیچگونه گزارشی از مسمویت توسط ویتامین D گزارش نشده است. مسمومیت ویتامین D، ناشی از خطای انسانی در تهیه فرمولاسیون آن و یا دریافت آن از منابع گوناگون می‌تواند موجب عدم پیشرفت،‌ حالت تهوع، استفراغ و ضعف گردد.

حتی در آب و هوای خورشیدی، تنوع موجود ویتامین D بصورت فصلی، وجود دارد. و رسومات اجتماعی مبنی بر دور نگه داشتن کودکان از نور خورشید ممکن است عارضه پوکی استخوان را به همراه داشته باشد. مطالعات انجام یافته سطوح ویتامین D در بین سالمندان بستری نشان دهنده سطح کم ویتامین D بوده،‌ همچنین در بین سالمندان شهروند سطح ویتامین D در زمستان کمتر گزارش شده است.

جلوگیری از کمبود ویتامین D می‌بایست شامل روشهایی جهت تهیه ویتامین A  و D برای کودکان ۱ الی ۱۲ ماهه (و تا ۲۴ ماهه) باشد. مغذی‌سازی مواد غذای کودک و همچنین حبوبات اکنون شایع گشته است. کتابهای استاندارد امراض کودکان و بهداشت عمومی‌دارای همین موضع درخصوص نرمی‌استخوان(کمبود ویتامین  D) می‌باشند. کمبود ویتامین D، مشکلی در کودکی و سالخوردگی می‌باشد که نمی‌توان بوسیله مهیا ساختن ویتامین جهت گروههایی که در معرض خطر زیاد قرار دارند، آن را مورد خطاب قرار داد. بنابراین غنی‌سازی شیر توصیه می‌گردد. غنی‌سازی محصولات شیری یکی از موثرترین روشهای بکار رفته در تغذیه بهداشت عمومی‌بشمار می‌رود. شکست در ارتقاء کاربرد گسترده آن از نظر بین‌المللی یکی از مهمترین خطاهای بهداشت جامعه جهانی بشمار می‌آید.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کمبود ویتامین C (اسکاروی)

اسکاروی یکی از امراضی است که دلیل آن فقر ویتامین C(اسیدآسکوبیک) در رژیم غذایی می‌باشد. این بیماری در میان دریانوردان و آنهایی که از سبزیجات تازه محروم هستند شایع می‌باشد. کمبود ویتامین C باعث ضایعات پوستی‌، ضعف، خستگی، کاهش وزن، دردهای غضلانی، استعداد پذیرش امراض، خون‌ریزی، سستی و حتی مرگ می‌گردد. این ضایعه در هر سنی بواسطه رژیم غذایی ناکافی می‌تواند پیش آید. اسکاروی در ابتدا در کودکانی که از شیشه تغذیه می‌کردند دیده شد، اما با شروع مغذی ساختن شیر این مورد در کشورهای صنعتی نادر شد. کودکان از همان ماههای اولیه زندگی می‌بایست منبع کافی ویتامین C نظیر آب‌پرتقال را داشته باشند. به هنگام سرایت مرض، افزایش مصرف ویتامین C پیشنهاد می‌گردد. ویتامین C جهت کاهش سطح کلسترول و جلوگیری از سرطان بطور گسترده‌ای پیشنهاد می‌گردد، اگر چه بطور قطعی هنوز تصدیق نگردیده است.

کمبود ویتامین K (بیماری خونریزی نوزادان)

کمبود ویتامین K در میان نوزادان روی می‌دهد و باعث تولید ناقص پروترومبین، پروتئین خونی کلیدی موثر در فرآیند انعقاد خون می‌گردد. کمبود پروترومبین به مدت کوتاهی پس از تولد می‌تواند باعث بیماری خونریزی نوزادان شود. جهت ممانعت از این مرض یک تزریق ویتامین X در زمان تولد انجام می‌شود و در فرمول غذایی نوزاد نیز ویتامین X  اضافه می‌گردد.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کمبود ویتامین B

کمبود نیاسین(اسید نیکوتینیک). نیاسین برای ترکیب اکسیژن – کاهش واکنشهای بدن حیاتی می‌باشد. کمبود نیاسین موجب اسهال، آماس پوست و جنون می‌گردد. در بررسی انجام گرفته بر روی پرورشگاهها و بیمارستانهای جنوب ایالات متحده در سال ۱۹۲۲-۱۹۱۷ مشخص گردید که بیماری پلاگرا(ترکیدگی پوست) بعلت کمبود مواد غذایی بروز می‌کند. این بیماری را می‌توان بوسیله اتخاذ رژیم غذایی مناسب و مصرف ویتامین و یا موادی که جایگزین آن هستند نظیر نان غنی شده ویتامینه، جگر، گوشت،‌ ماهی، مرغ، گوجه‌فرنگی،‌ سبزیجات، بادام زمینی، و غلات درمان نمود. نیاسین همچنین دارای تاثیرات مطلوبی، بوسیله کاهش چربی خون و افزایش لیپوپروتئین (HDL)، بوده و باعث کند نمودن تصلب شریان و شریان اکلیلی می‌شود.

در سال ۱۹۹۸، موسسه علوم ملی بیانیه‌ای را صادر نمود که در آن خواستار تامین مولتی‌ویتامین برای تمامی‌بزرگسالان شد.

کبمود ویتامین B1 (بری‌بری)‌

 کمبود ویتامین B1 باعث اختلال متابولیسم کربوهیدرات می‌شود. ”بری‌بری خشک“ باعث علائم عصبی و حتی مرگ می‌شود. ”بری‌بری مرطوب“ با علائم قلبی و نارسائیهایی شامل نارسایی قلب و مرگ همراه است. این مرض در میان اسیران جنگی ژاپنی در خلال جنگ جهانی دوم بواسطه رژیم غذایی برنج بدون سبوس شایع بود. برای ممانعت از این مرض می‌بایست از رژیم غذایی دارای جگر، ارگانهای غده‌دار، مخمر، گیاهک گندم،‌ گندم و حبوبات، برنج سبوس نگرفته،‌ شیر،‌ سبزی‌خوردن،‌ سبوس و بادام کوهی بهره‌مند شد.

الکلیک(سندروم کوساکف)‌ یا زوال عقلی تغذیه‌ای(بیماری مغزی ورنیکه)‌ ممکن است از ترکیبات کمبود ویتامین ب‌کمپلکس بوده باشد و به مشکلات حاد بهداشت عمومی‌تبدیل شود. بیماری مغزی ورنیکه به همراه سندروم کوساکف بنام”بری‌بری مغزی“ خوانده می‌شود. غنی‌سازی نان،‌ استفاده از غلات در صبحانه، و دیگر محصولات آردی بصورت اجباری در کانادا و ایالات متحده تجویز می‌گردد.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کمبود فولیت

اسیدفولیک برای تشکیل خون بصورت نرمال و بهداشت عصبی لازم است. کمبود آن در میان گروههای اجتماعی – اقتصادی بخصوص در زمان حاملگی، نوزادی و کودکی شایع است. این کمبود دارای شیوع بیشتر در الکلیها، بعلت سوء تغذیه و جذب ناقص، می‌باشد. الکلیهایی که دارای رژیم مناسب باشند کمتر در معرض این خطر می‌باشند. این عارضه یکی از عمده‌‌ترین خطرها در الکلیها، بعلت پدیدار شدن آسیب شدید عصبی در نخاع و یا در عصب بینایی یا دیگر عصبها،‌ بشمار می‌آید. نشان داده شده است که کمبود اسیدفولیک یکی از علل نقصهای رشته عصبی(NTD_S)، یک نقص مهم مادرزایی، می‌باشد. شدت سختی این عارضه از بی‌مغزی ارثی گرفته تا نارسائیها و نقصهای نخاعی ادامه می‌یابد. می‌توان به میزان زیادی بوسیله تهیه اسیدفولیک و یا مغذی نمودن‌، قبل از تولد، همانگونه که در ایالات متحده به سال ۱۹۹۸ انجام پذیرفت از بروز آن جلوگیری نمود.

تهیه اسیدفولیک ممکن است در ممانعت از بیماری شریان اکلیلی قلب با کاهش سطح اسیدهای آمینه(هوموکیستین) مفید باشد. ولی این مورد نیاز به اثبات بعدی دارد.

کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 باعث بزرگ شدن سلولهای خونی که دارای محتوای اندک هموگلوبین هستند،‌ می‌گردد. کمبود ویتامین B12 ممکن است بواسطه جذب ناقص در شکم و یا بواسطه کمبود طویل‌المدت ویتامین B12 ناشی از رژیم سبزیجات و عدم استفاده از تخم‌مرغ و محصولات لبنی باشد. زنان حامله و یا مادران شیرده، خصوصا آنهایی که گیاه‌خوار هستند، به منابع ویتامین B12 نیاز دارند. کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث انحطاط یا نقص نخاعی، عصبهای بینایی، بافتهای مغزی و دیگر عصبها شود. ممانعت بوسیله ارتقای بهداشت نغذیه با غذاهای غنی شده بوسیله ویتامین ب‌کمپلکس و غذاهای مکمل نوزادان و غلات غنی شده انجام می‌پذیرد.

حالات کمبود مواد معدنی و ویتامین

کم خونی ناشی از فقر آهن

کم خونی ناشی از کمبود آهن(IDA) شایعترین مرض ناشی از فقر تغدیه در جهان می‌باشد، که هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال پیشرفت دارای گستردگی می‌باشد. آهن نقش حیاتی در انتقال اکسیژن در خون انسان دارد.

آهن بصورت اصلی در غذا وجود دارد. اولین آن هیم(heme، ماده موجود در هموگلوبین) است که تنها در منابع حیوانی یافت می‌شود. تهیه آن ساده است. چرا که جذب آن از دیگر عناصر تشکیل دهنده رژیم غذایی تاثیر نمی‌پذیرد. نوع دوم آهن غیر ارگانی می‌باشد‌، که جذب آن قویا بوسیله دیگر فاکتورهای موجود در غذایی که در همان زمان بلعیده شده تاثیر می‌پذیرد. ترکیب یک وعده غذا می‌تواند برروی میزان آهن جذب شده نقش داشته باشد. ترکیب غذایی که دارای آهن هیم باشد باعث ارتقای عمل جذب آهن غیر هیمی‌می‌گردد. ویتامین C عمل جذب آهن غیر هیمی‌را ارتقا می‌بخشد. اما موادی نظیر تانین یا جوهر مازوی چای با ترکیب شدن با آهن در داخل معده جلوی این جذب را خواهد گرفت.