عوامل پذیرش مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

عوامل پذیرش مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی – ایران ترجمه – Irantarjomeh

مقالات ترجمه شده آماده گروه کشاورزی

مقالات ترجمه شده آماده کل گروه های دانشگاهی

مقالات رایگان

مطالعه 20 الی 100% رایگان مقالات ترجمه شده

1- قابلیت مطالعه رایگان 20 الی 100 درصدی مقالات 2- قابلیت سفارش فایل های این ترجمه با قیمتی مناسب مشتمل بر 3 فایل: pdf انگیسی و فارسی مقاله همراه با msword فارسی -- تذکر: برای استفاده گسترده تر کاربران گرامی از مقالات آماده ترجمه شده، قیمت خرید این مقالات بسیار کمتر از قیمت سفارش ترجمه می باشد.  

چگونگی سفارش

الف – پرداخت وجه بحساب وب سایت ایران ترجمه (شماره حساب) ب- اطلاع جزئیات به ایمیل irantarjomeh@gmail.com شامل: مبلغ پرداختی – شماره فیش / ارجاع و تاریخ پرداخت – مقاله مورد نظر -- مقالات آماده سفارش داده شده عرفا در زمان اندک یا حداکثر ظرف مدت چند ساعت به ایمیل شما ارسال خواهند شد. در صورت نیاز فوری از طریق اس ام اس اطلاع دهید.

عوامل پذیرش مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

عوامل پذیرش مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی

عوامل تاثیرگذار در زمینه پذیرش مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی

چکیده

هدف از این مقاله مشخص نمودن عوامل تاثیرگذار در اتخاذ مدیریت پایدار منابع آب (SWRM) در کشاورزی استان خوزستان ایران می باشد. روش تحقیق به صورت کمی تعیین شده است. در این بررسی کشاورزان شهرهای بهبهان، شوشتر و حومه اهواز از استان خوزستان بر مبنای نمونه گیری لایه ای تصادفی شرکت داشتند. اندازه نمونه با استفاده از یک فرمول خاص مشخص گردید. با توجه بدین فرمول 352 کشاورز (N = 4108, n = 352) در این بررسی مشارکت نمودند. بر مبنای نتایج، کشاورزانی که به میزان بیشتری از سیستم SWRM در کشاورزی استفاده نموده اند دارای درک بهتر (Sig. = 0.000 r = 460,) و دانش بیشتر (r = 0/331, Sig. = 0.000)، با توجه به کاربرد SWRM، در کشاورزی می باشند. آنها تعامل و مشارکت بیشتری را در دوره های کشاورزی (r=0/370, Sig. =0.000)، مسایل اجتماعی (r=0/271, Sig. =0.000)، استفاده از منابع اطلاعات (r=0/330, Sig. =0.000)، درآمد (r=0/172, Sig. =0.000) و سطح مکانیزه شدگی (r=0/376, Sig. =0.000) تجربه نموده اند. در نهایت کشاورزانی که از زمین های بیشتری با قابلیت آبیاری بهره مند بوده اند، از سیستم SWRM بصورت گسترده تری در کشاورزی استفاده نموده اند. برای پیش بینی رفتار پذیرش این رویه از سوی کشاورزان، با توجه به مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی، با بکارگیری یک مدل متعدد، از آنالیز تفکیکی استفاده شد. نتایج نشان دهنده آن هستند که کشاورزانی که به میزان زیادی از SWRM بدرستی استفاده  می نمایند، در یک سطح 6/84 درصدی از موارد صحیح رتبه بندی گردیدند. به طور کلی، 8/81 درصد موارد اصلی دارای رتبه بندی صحیح می باشند.

کلمات کلیدی: مدیریت پایدار منابع آب، متخصصین توسعه، کشاورزان

مقدمه

موفقیت کشاورزی پایدار منوط به انگیزه ها، مهارت ها و دانش کشاورزان می باشد (عمانی و همکاران، 2009). برنامه های رشد و توسعه نقش مهمی را در این مضمون به عهده دارند. این برنامه ها قابلیت پیاده سازی و امکان اعمال رویه های اجرایی سیستم های پایدار را به تصویر می کشند. در نتیجه، این قابلیت به عنوان یک مضمون مناسب در  مدیریت موفق منابع و در زمینه تحصیل رضایت، توام با موفقیت، و پاسخ به نیازهای چالش برانگیز انسانها مطرح می باشد و در عین حال چنین موردی قابلیت ارتقای کیفیت محیط و نگهداری و مراقبت از منابع طبیعی را نیز خواهد داشت.

در ایران، محققین بسیاری در زمینه مدیریت آب در بخش کشاورزی- تجاری به فعالیت مشغول می باشند. آنها مشکلات را مد نظر قرار داده و راه حل های ممکن را جهت ارتقای موقعیت ها پیشنهاد می نمایند. غالب این محققین سعی در یکپارچه سازی و حصول جامعیت مدیریت آب در رشته کشاورزی دارند (کشاورز و همکاران، 2003، سپاس خواه و فولادمند، 2003، توکلی و احمدی نژاد، 2003، آراسته و همکاران، 2003، خاتون آبادی، 2003، آقایی و همکاران، 2003، عمانی و همکاران، 2006). بر مبنای ملاحظات فوق، یکی از اهداف اصلی محیطی، اجتماعی و اقتصادی برنامه های ایران مشخص نمودن روش هایی نظیر تحصیل خط مشی های پشتیبان و ابعاد مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب در حوزه کشاورزی و همچنین شناخت ویژگی های متناسب عوامل و گروه های هدف در زمینه سیستم های رشد و توسعه می باشد.

ایران در نواحی خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است. متوسط بارش 250 میلیمتر است که کمتر از یک سوم متوسط بارش جهانی به شمار می آید. به علاوه، میزان تبخیر در ایران بیشتر از میانگین جهانی می باشد و در حدود 72% از مجموع بارندگی به طور مستقیم تبخیر می گردد. بر این مبنا، با توجه به تنوع فضایی بارش کشور، متنوع می باشد. تقریبا، 50%  از بارش در 24 % از نواحی کشور محقق شده و 50% بقیه در 76% از نواحی دیگر کشور دیده می شود.

استان خوزستان در جنوب غربی کشور در مرز عراق و خلیج فارس واقع می باشد. مرکز این استان شهر اهواز مساحتی متشکل از 63238 کیلومتر مربع را در اختیار دارد. خوزستان یکی از       قدیمی ترین استان های ایران است و غالبا در ایران به عنوان محل رشد تمدن و ملیت خوانده    می شود.

تنوع محصولات کشاورزی نظیر گندم، جو، دانه های روغنی، برنج، اکالیپتوس، گیاهان دارویی، همراه با موجود بودن درختان بیشمار نخل و مزارع مرکبات، به علاوه کوهستان هایی که متناسب کشت زیتون و همچنین نیشکر می باشند، نام استان خوزستان را برجسته ساخته اند که خود معرف پتانسیل زیاد این دشت حاصلخیز است (عمانی و همکاران، 2006).

در خلال سالیان اخیر، استان خوزستان با مشکل کمبود منابع آب روبرو شده است. مدیریت منابع آب در کشاورزی و افزایش موثر استفاده از آب در استان خوزستان نقش مهمی را در بقای منابع آب خواهد داشت.

بنابراین، تمرکز بر روی استفاده مطلوب آب از طریق بهره وری موثر از سیستم های آبیاری و ارتقای مدیریت استفاده از آب به عنوان چالش های اصلی در سالیان اخیر به شمار آمده است. رخدادهای اخیر همانند خشکسالی در کشور سبب کاهش بهره وری آب در حوزه کشاورزی شده است. مدیریت کارا و پایدار منابع آب در بخش کشاورزی و افزایش استفاده موثر از آب در استان خوزستان نقش مهمی را در حفظ و بقای منابع آب به عهده دارد.

عمانی و همکاران (2009) مشخص ساختند که در سیستم رشد و توسعه ایران توجه کافی به ویژگی های ضروری این مبحث برای حاصل آوردن یک سیستم کشاورزی محیطی و مطلوب روا داشته نشده است و این خصیصه ها سبب شده است تا وضعیت فعلی چندان مطلوب نباشد. این شرایط می بایست مجددا مورد بازنگری قرار گیرند تا آنکه قابلیت پایداری و رشد مطلوب در این عرصه فراهم گردد.

با توجه به شرایط ناپایدار کشاورزی ایران (عمانی و چیزری، 2008)، رکود  اقتصادی و عدم قابلیت گسترش مطلوب سازمانهای ذی ربط (الهیاری و چیزری، 2008) در زمینه حاصل آوردن یک سیستم پایدار و مطلوب، این موضوع به نظر می رسد که سیستم های رشد و توسعه نیازمند ساختار و محتوای جدید می باشند تا آنکه بتوانند به اهداف مربوط به حصول پایداری در این باب نایل شوند (عمانی و همکاران، 2009).

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی مشخص کننده مجموعه ای از راهکارهای مربوطه در زمینه انتقال، مصرف و حفظ و نگهداری منابع آب کشاورزی می باشد (چن، 2005). چنین موردی شامل مجموعه ای از راهکارهای متعدد خواهد بود که می توان موارد ذیل را از این جمله دانست (کشاورز و همکاران، 2003):

• توجه خاص به استفاده جامع از آب و دیگر ژارامترهای ورودی در باب کشاورزی (نظیر کود و آفت کشها) و تاثیر آنها بر روی محیط زیست.

• استفاده از سیستم های آبیاری تحت فشار برای بهینه سازی مصرف آب.

• بهینه سازی کارایی آبیاری و بهره وری زمین های کشاورزی در این باب برحسب مقیاس مزارع.

• ارتقای آبیاری سطحی در مزارع.

• کاهش اتلاف مربوط به تبخیر از سطح زمین در مزارع تحت آبیاری.

• اصلاح الگوهای برداشت محصول جهت استفاده بهینه از منابع آب برای تولیدت کشاورزی و افزایش بهره وری کشاورزی.

• توجه به مدیریت مواد مغذی خاک جهت افزایش قابلیت نگهداشت آب.

• تولید حوضچه ها یا استخرهای نگهداشت آب جهت افزایش سرعت ورود آب به مزارع.

• تخصیص منابع آب به گیاهانی که دارای ارزش اقتصادی بالا می باشند.

سوالات تحقیقاتی

سوالات اصلی تحقیقاتی عبارتند از :

• سطح استفاده SWRM در استان خوزستان ایران چیست؟

• عوامل تاثیر گذار بر روی پذیرش SWRM در استان خوزستان ایران چیست؟

چالش های اصلی

آلودگی محیطی و تخریب منابع طبیعی یکی از جدی ترین مشکلاتی می باشد که مردم در ایران با آن روبرو هستند. رشد سریع جمعیت، صنعتی شدگی و شهر نشینی دارای تاثیر معکوسی بر روی محیط زیست بوده است. با وجود آنکه این ارتباط پیچیده می باشد، اندازه جمعیت و رشد آن به نظر سبب گسترش و افزایش تاثیرات منفی بر روی محیط شده است (رضوی، 2001).

رشد جمعیت و تهی شدگی منابع طبیعی

آلودگی محیطی یکی از پیامدهای جدی رشد جمعیت می باشد. برحسب نظر نجفی (2002)، 5/1 بیلیون نفر در معرض سطوح خطرناک آلودگی هوا قرار دارند، به علاوه یک بیلیون نفر نیز بدون آب سالم زندگی می نمایند و 2 بیلیون نفر نیز از آب بهداشتی بی بهره هستند. افزایش جمعیت نیز هم اکنون ما را به سمت یک موقعیت هشدار دهنده سوق داده است. جمعیت جهان حول و حوش 14/6 بیلیون در اواسط 2001 تخمین زده شده است و این میزان به نظر به ترتیب به 82/7  بیلیون و 04/9  بیلیون در سال 2025 و 2050 خواهد رسید.

تاثیر کشاورزی بر روی تخریب و فرسایش خاک

تاثیرات مستقیم توسعه کشاورزی بر روی محیط زیست ناشی از فعالیت های مزرعه داری می باشد که در ارتباط با فرسایش خاک، شوری زمین و از دست دادن مواد مغذی خاک خواهد بود (عمانی و همکاران، 2009). در ایران، همانند دیگر کشورهای در حال توسعه، فرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که بر روی بهره وری کشاورزی تاثیر گذار می باشد. میزان فرسایش سالیانه خاک در ایران 5/2 بیلیون تن تخمین زده شده است. این میزان مساوی 8 % از فرسایش خاک در مقیاس جهانی می باشد.

تاثیر کشاورزی بر روی آلودگی منابع آب

تاثیر مستقیم دیگر رشد و توسعه کشاورزی بر محیط زیست را می توان ناشی از فعالیت های مزرعه داری/ کشاورزی، و ارتباط آن با آلودگی آب، مطرح ساخت (عمانی و همکاران، 2009). استفاده از مواد شیمیایی در کشاورزی به میزان قابل توجهی بر روی کیفیت آب تاثیر گذار است. رسوخ آب های آلوده که حاصل آمده از عملیات جاری کشاورزی می باشند جزء عامل اصلی آلایندگی منابع آب زیرزمینی محسوب می شود.

مواد و روشها

روش تحقیقاتی این مبحث به صورت یک روش کمی مشخص شده است. شکلهای اصلی روش تحقیقاتی غیر تجربی کمی در این مبحث بصورت مطالعه مقایسه ای سببی و مطالعه همبستگی مورد بررسی قرار  می گیرند. این تحقیق در استانهای خوزستان ایران در سال 2008 انجام شده است.

تحقیق مقایسه ای سببی

در این روش، متغیر وابسته بوسیله محققین بکار گرفته نشده است اما چنین موردی بصورت یکسری از رخدادهای طبیعی محقق گردیده است. پس از آن محققین اقدام به مقایسه گروه ها بر مبنای تفاوت متغیر وابسته نمودند تا آنکه تأثیر آن بر روی متغیر وابسته مشخص گردد (Gan و Airasian، 2003).

تحقیق همبستگی

این روش سعی در مشخص نمودن ارتباطات بین 2 یا چند متغیر می نمیاد (Creswell ،2007). مجموع جمعیت کشاورزان در این مطالعه شامل کلیه کشاورزانی هستند که اقدام به کشت گندم در 3 منطقه شهری استان خوزستان می نمایند و بر مبنای نمونه گیری لایه ای تصادفی انتخاب شدند. کشاورزانی که اقدام به کشت گندم در اهواز، بهابان و شوشتر می نمایند از سیستم آبیاری در سال 2008 استفاده نموده و این دسته به عنوان جمعیت هدف این بررسی مد نظر قرار گرفت. یک نمونه تصادفی این دسته از کشاورزان از شهر اهواز (N₁ = 1428) بهابان (N₂ = 1389) و شوشهر   (N₃ = 1291) انتخاب گردیدند. نمونه گیری لایه ای تصادفی و نمونه برداری خوشه ای در این بررسی مورد استفاده قرار گرفت. در نمونه برداری لایه ای تصادفی، جمعیت مربوطه در ابتدا به چند بخش یا لایه برحسب ویژگیها، وابسته به متغیرهای اصلی مورد مطالعه، تقسیم شدند. یک روش نمونه گیری لایه ای جهت تحت پوشش قرار دادن کلیه نواحی مختلف به کار گرفته شد. بر مبنای شرایط جغرافیایی، استان خوزستان به سه لایه به شرح ذیل تقسیم گردد:

• بخش شمالی، شامل شهرهای اندیمشک، شوشتر، دزفول، مسجد سلیمان، ایزه و شوش.

• بخش مرکزی، شامل رامهرمز، باغ مالک، اهواز و سوسنگرد.

• بخش جنوبی، شامل بندر ماهشهر، شادگان و بهبهان.

در این بررسی، شهرهای بهبهان، شوشتر و اهواز بر مبنای نمونه گیری لایه ای تصادفی بعنوان شهرهای اصلی برگزیده شدند. اندازه نمونه با استفاده از فرمول Krejcie و Morgan (1970) مشخص گردید. با توجه بدین فرمول، این موضوع مشخص شد که 352 کشاورز (N = 4108, n = 352) در این بررسی حضور دارند. بعلاوه، بر مبنای فرمول ذیل تعدادی نمونه برای هر شهر مشخص گردید:

نتایج

پروفیل جمعیت نگاری کشاورزان مشارکت کننده

سن، سطح آموزش، اندازه زمین تحت آبیاری و درآمد کشاورزانی که در این مطالعه شرکت      داشته اند در جدول 3 مشخص شده است. بطور تقریب، 1/21 درصد از پاسخ دهندگان بین سنین 20 الی 30 سال بوده اند و 7/21 درصد از آنها 31 الی 40 سال داشته اند.

همانگونه که می توان در جدول 3 مشاهده نمود، تنها 9/11 درصد از تحصیلات برخوردار نبودند. از بین پاسخ دهندگان 6/28 درصد دوران ابتدایی را گذرانده بودند، 0/31 درصد سطح آموزش متوسطه را گذرانده بودند، 9 درصد دبیرستان را طی نموده و در حدود 20 درصد دارای دیپلم دبیرستان یا درجات بالاتر بودند. بعلاوه، تعداد قابل توجهی از پاسخ دهندگان (8/42 درصد) دارای زمینی بین 0 الی 5 هکتار تحت کشت با سیستم آبیاری و 26 درصد بین 5 الی 10 هکتار بوده اند. بر مبنای نتایج این بررسی، درآمد 2/26 درصد کشاورزان بین 50 میلیون تا 100 میلیون ریال بوده است و 8/23 درصد از آنها بیش از 2 میلیون ریال درآمد داشته اند.

استفاده از مدیریت منابع آب بصورت پایدار (swrm) در کشاورزی

مدیریت پایدار منابع آب در کشاورزی مجموعه‌ای از دیدگاه‌های خاص در این رابطه، با توجه به پارامترهای مختلف مطالعاتی همانند انتقال، مصرف و حفظ منابع آب در کشاورزی، را تحت پوشش قرار می دهد (Chen ،2005). این موضوع شامل دیدگاه‌های متعددی می‌باشد که متشکل از (کشاورز و همکاران، 2003؛ FAO، 2001) به شرح ذیل می‌باشد:

مطالعات همبستگی

کشاورزانی که به میزان بیشتری از SWRM در کشاورزی استفاده نموده‌اند دارای ادراک بهتری هستند (r = 460, Sig = 0.000) و از دانش بالاتری (r = 0.331, Sig = 0.000) با توجه به SWRM در کشاورزی بهره‌مند می‌باشند. آنها همچنین از مشارکت و همکاری بیشتری در زمینه دوره‌ های ارائه شده کشاورزی (r = 0.370, Sig = 0.000)، مباحث اجتماعی (r = 0.271, Sig = 0.000) دوره‌های اطلاعاتی (r = 0.330, Sig = 0.000) می‌باشد، درآمد (r = 0.172, Sig = 0.000) و سطح مکانیزه شدگی (r = 0.376, Sig = 0.000) برخوردار بوده اند.

مطالعات مقایسه‌ای برای گروه ‌های مختلف کشاورزان

تفاوت‌های بین گروه‌ های مختلف کشاورزان بر مبنای سطوح استفاده SWRM در کشاورزی بوسیله آزمون Kruskal-Wallis بررسی گردید. مقایسه‌ها این موضوع را مشخص ساختند که تفاوت‌های بین استفاده SWRM در کشاورزی بر مبنای نوع سیستم مزرعه‌ داری / زراعت (X² = 46.827, Sig. = 0.000 ) نوع کشاورزی (X² = 20.035, Sig. = 0.000 ) و نوع کشت  (X² = 14.843, Sig. = 0.000 ) معنی‌دار هستند (جدول 7).

مباحث

با رجوع به فراوانی پاسخ‌ دهندگان در زمینه استفاده از سطوح SWRM در کشاورزی، بطور مثال 24/30 درصد پاسخ ‌دهندگان بیان داشته‌اند که این سطح اندک است و 42/40 درصد از آنها این سطح را متوسط دانستند. نتیجه در تطابق با تحقیقات عمانی و خیزری (2008)، الهیاری و خیزری (2008) و عمانی (2009) می‌باشد.

کشاورزانی که از SWRM بیشتری در کشاورزی بهره مند هستند از ادراک بهتر (r = 460, Sig. 0.000) و دانش بالاتر (r = 0.331, Sig. 0.000) با توجه به SWRM در کشاورزی سود می جویند. آنها مشارکت و تعامل بیشتری را در دوره‌ های الحاقی کشاورزی (r = 0.370, Sig. 0.000)، مشارکت اجتماعی (r = 0.271, Sig. 0.000) منابع اطلاعاتی استفاده شده (r = 0.330, Sig. 0.000)، درآمد (r = 0.172, Sig. 0.000) و سطح مکانیزه‌شدگی (r = 0.376, Sig. 0.000) تجربه نمودند. در نهایت، کشاورزانی که دارای مقدار بیشتری از زمین‌های تحت آبیاری هستند به میزان زیادتری از سیستم SWRM در امر کشاورزی خود استفاده نموده‌اند. این نتیجه در تحقیق انجام شده بوسیله خیزری و عمانی (2009)، عمانی و همکاران (2006،2009) و عمانی و خیزری (2009) مورد تأکید قرار گرفته است.

نتیجه ‌گیری

برنامه‌های آموزشی در حال خدمت نقش مهمی را در تقویت قابلیت ‌های کارکنان و تشدید مهارت‌های آنها بعهده دارد. مؤسسه ‌ها و سازمان‌هایی که مسئولیت این نوع از آموزشها را بعهده دارند، می‌بایست نیازهای آموزشی افراد درگیر در امر کشاورزی را مد نظر قرار دهند.

نتایج این مطالعه خط مشی‌های پشتیبان مهمی را با توجه به SWRM در کشاورزی مشخص می‌سازند. سازمانهای مرتبط با امور کشاورزی در سطوح استانی و ملی می‌توانند از این              خط مشی‌های پیشنهادی منفعت و سود لازم را کسب نمایند. مهمترین خط‌ مشی ‌های حمایتی با توجه به SWRM در کشاورزی به شرح ذیل می‌باشند: ترغیب کشاورزان برای استفاده از روش‌های پایدار، ارائه اعتبارهای مالی برای SWRM در امر کشاورزی، افزایش دانش و آگاهی کشاورزان در زمینه SWRM، توزیع کودهای آلی و کاهش استفاده از آفت‌کش ‌ها.

بر مبنای نتایج حاصله، کشاورزانی که به میزان بیشتری از سیستم SWRM در کشاورزی بهره گرفته‌اند دارای ادراک و دانش بهتر و بالاتری در این زمینه هستند. آنها از مشارکت بالاتری در مبحث پیاده‌ سازی دوره ‌های الحاقی و مختلف کشاورزی برخوردار بوده و علاوه بر این مشارکت اجتماعی، استفاده از منابع اطلاعاتی، درآمد و سطح مکانیزه شدگی بالاتری را نیز تجربه می‌نمایند. بنابراین، سازمانهای دولتی و غیر دولتی که در زمینه SWRM در امر کشاورزی فعالیت می‌نمایند می‌بایست پارامترهای ذکر شده در این مطالعه را مد نظر قرار دهند.

بر مبنای این نتایج، استفاده از مدل تعدد در سیستم برنامه ‌ریزی SWRM سبب افزایش قابل توجه تمایلات کشاورزان جهت اطمینان و تکیه بر فعالیت‌های مربوطه شده است. در جمع ‌بندی، می‌توان این نکته را بیان داشت که مسائل مطرح شده کشاورزی در این زمینه بطور کلی هدف ارتقاء رقابت ‌پذیری (دانش، مهارتها و ادراک‌های کشاورزان) را دنبال می ‌نماید تا آنکه بدینوسیله قابلیت ارتقاء عملکرد و خط مشی آنها در این زمینه فراهم شود. بنابراین، محققین این موضوع را پیشنهاد می‌نمایند که برنامه‌های تعدیلی و انطباق پذیر و همچنین برنامه‌های تحقیقاتی قابلیت ارتقای درک سیستم‌ پیچیده زراعت و کارایی فعالیت‌های مرتبط با آن را دارا می باشند.

عوامل پذیرش مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی